Depresja w pracy. Jak zadbać o zdrowie psychiczne w pracy?

Praca jest miejscem, które może pozytywnie wpływać na zdrowie psychiczne, dostarczając nam celu, motywacji i satysfakcji, szczególnie gdy osiągniemy coś, na co pracowaliśmy. Z drugiej strony może być również miejscem zwiększonego stresu i niepokoju. Chociaż sama w sobie może nie stanowić bezpośredniej przyczyny depresji, to negatywne lub toksyczne środowisko zawodowe może nasilić jej objawy.

Spis treści:

Depresja w pracy. Jak zadbać o zdrowie psychiczne w pracy?

Czym jest depresja w pracy?

Mimo że praca niekoniecznie powoduje depresję, środowisko pracy może pogarszać objawy u osób już cierpiących na tę chorobę. Każde miejsce pracy i rodzaj pracy może mieć potencjalny wpływ na wywołanie lub nasilenie depresji. Zależy to od poziomu stresu oraz dostępnego wsparcia w danym środowisku zawodowym.

Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), negatywne środowisko pracy może prowadzić do:

problemów związanych ze zdrowiem psychicznym i fizycznym,
absencji w pracy,
obniżonej produktywności,
zwiększonego używania substancji psychoaktywnych.

Depresja to złożony stan, który manifestuje się w różnorodny sposób poprzez myśli, uczucia i zachowanie. W porównaniu do poprzednich pokoleń liczba rozpoznania tej choroby jest coraz większa. Depresja to nie tylko krótkotrwały smutek. Zazwyczaj jej objawy utrzymują się przez co najmniej dwa tygodnie, przybierając różne stopnie intensywności. Schorzenie to może dotknąć każdego, ale kobiety są bardziej narażone niż mężczyźni. Może wystąpić w dowolnym momencie życia, a gdy pojawia się w kontekście pracy, wiąże się z szeregiem czynników zarówno zawodowych, jak i osobistych.

Jakie są oznaki depresji zawodowej?

Objawy depresji w miejscu pracy często nakładają się na ogólne symptomy tej dolegliwości. Niemniej jednak, niektóre z nich mogą wydawać się szczególnie związane z otoczeniem zawodowym.

Do najczęstszych objawów depresji w kontekście zawodowym można zaliczyć:

wzmożony niepokój, szczególnie w stresujących sytuacjach lub przy myśleniu o pracy, nawet poza jej środowiskiem,
ogólne poczucie znudzenia i niezadowolenia z pracy,
brak energii i motywacji, co czasem objawia się uczuciem znudzenia podczas wykonywania zadań,
trwały smutek lub obniżony nastrój,
utrata zainteresowania wykonywanymi zadaniami, zwłaszcza tymi, które wcześniej przynosiły satysfakcję,
poczucie bezradności lub silnego poczucia winy,
trudności w koncentracji lub utrzymaniu uwagi na obowiązkach, a także problemy z zapamiętywaniem nowych informacji,
częste popełnianie błędów,
wahania masy ciała i wzrost/spadek apetytu,
dolegliwości fizyczne: bóle głowy, zmęczenie, dolegliwości żołądkowe,
częste nieobecności, spóźnienia lub wcześniejsze opuszczanie miejsca pracy,
trudności w podejmowaniu decyzji,
drażliwość i frustracja,
napady płaczu często z wyraźnymi lub niejasnymi wyzwalaczami,
problemy ze snem lub nadmierną senność w normalnych godzinach pracy,
nadużywanie alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych.

Symptomy depresji mogą pozostać niezauważone przez współpracowników. Niemniej jednak, istnieją pewne oznaki, które mogą się częściej ujawniać.

Istnieje kilka charakterystycznych objawów depresji w kontekście zawodowym, o których warto pamiętać:

oddzielanie lub izolowanie się od innych ludzi,
zaniedbywanie higieny osobistej lub znaczące zmiany w wyglądzie,
spóźnienia, opuszczanie spotkań lub nadmierna nieobecność,
tendencja do odkładania na później, niedotrzymywanie terminów, spadek produktywności, słabsza jakość wykonywanych zadań, większa liczba popełnianych błędów, trudności w podejmowaniu decyzji,
obojętność, zapominalstwo, dystansowanie się i brak zainteresowania sprawami zawodowymi,
odczuwanie zmęczenia przez większość dnia,
złość, uczucie przytłoczenia lub gwałtowne emocje w trakcie rozmów (nagłe wybuchy płaczu),
brak pewności siebie przy wykonywaniu zadań.

Depresja w pracy – przyczyny.

Związek między pracą a depresją może działać w obie strony. Depresja może wpływać na zdolność do skutecznego wykonywania pracy, podczas gdy stres związany z pracą może również przyczynić się do rozwoju depresji. Choć każda osoba i jej doświadczenia są unikalne, wydaje się, że przy identyfikowaniu czynników wywołujących oznaki depresji w pracy ukazują się pewne wspólne wzorce.

Następujące sytuacje mogą przyczynić się do rozwoju depresji w kontekście zawodowym:

poczucie braku kontroli nad sytuacją w pracy,
obawa o przyszłość swojego zatrudnienia,
praca w toksycznym środowisku,
przepracowanie lub niewłaściwa kompensacja finansowa,
praca w nieregularnych godzinach,
brak równowagi między życiem zawodowym a osobistym,
zatrudnienie w środowisku niezgodnym z osobistymi wartościami,
wykonywanie pracy niezgodnej z zawodowymi celami,
trudne lub niebezpieczne warunki pracy.

Praca bez pasji może negatywnie wpływać na osoby, które ją wykonują. Pracownicy mogą wykonywać codzienne zadania mechanicznie, doświadczając poczucia odłączenia i zniechęcenia, co może nasilić symptomy lęku i depresji. Inni mogą mieć ograniczony czas na zaspokojenie podstawowych potrzeb fizjologicznych w ciągu dnia, co może jeszcze bardziej pogłębić uczucie zmęczenia oraz wypalenia.

Polecamy również:
Skutki picia alkoholu.
Wpływ diety na zdrowie psychiczne.
Dieta roślinna w praktyce – przewodnik krok po kroku.

Stres, wypalenie zawodowe i depresja.

Chociaż stres w pracy jest powszechny, nie można lekceważyć wypalenia zawodowego i depresji. Istotne jest również zrozumienie różnicy między nimi, aby móc reagować i szukać właściwej pomocy.

Stres związany z pracą często wygasa po ustąpieniu stresora, takiego jak ważny projekt, prezentacja lub konflikt z kolegami. Okazjonalnie możesz doświadczyć niepokoju lub drażliwości, a także odczuwać napięcie mięśniowe lub bóle głowy.

Wypalenie zawodowe to przewlekły stan stresu. To rodzaj obciążenia, który nie wygasa nawet po rozwiązaniu problemu, zakończeniu istotnego projektu czy przeprowadzeniu trudnej prezentacji. Wypalenie zawodowe się kumuluje, a każde nowe źródło stresu nakłada się na poprzednie. Ten długotrwały stan obciążenia ma wpływ zarówno na ciało, jak i umysł.

Wypalenie zawodowe i depresja w dużej mierze nakładają się na siebie. Nieleczone wypalenie zawodowe może prowadzić do depresji. Objawem wypalenia zawodowego jest często depresja. Mimo że wypalenie zawodowe często można poprawić poprzez pozytywne zmiany w środowisku pracy, depresja ma tak duży wpływ na umysł i ciało, że może wymagać zaangażowania specjalistów w proces zdrowienia.

Gdy depresja się rozwija, utrzymuje się nawet po zakończeniu stresującego zdarzenia. Kiedy czujemy się przygnębieni lub wypaleni, stresujące wydarzenia układają się jako całość, wpływając na naszą ogólną ocenę miejsca pracy. Postrzegamy je bardziej jako toksyczne, stresujące środowisko niż serię wyzwań, które da się pokonać.

Czy praca zdalna zwiększa ryzyko depresji?

Pewnie pamiętasz, że na początku roku 2021 wielu Polaków doświadczyło wzmożonej samotności i stresu pracując zdalnie. Mimo że praca na odległość ma wiele zalet, to niestety może prowadzić do niebezpiecznej pułapki, jaką jest zacieranie granic między życiem osobistym a zawodowym. Przebywanie w biurze tworzy pewną rutynę i wyraźne oddzielenie sfery zawodowej od domowej. Nawet jeśli jesteś bardziej introwertykiem, praca w biurze, w otoczeniu współpracowników, oferuje więcej szans na interakcje, nawet jeśli bierzesz w nich udział jako obserwator.

Bez regularnej struktury, monotonia może stopniowo się wkradać, ustępując miejsca uczuciu depresji i pesymistycznym myślom. Ludzie pracując w domu, pozbawieni są codziennej interakcji społecznej. Często może im towarzyszyć poczucie samotności i odosobnienia. Są zmuszeni polegać na wiadomościach tekstowych, rozmowach telefonicznych oraz wideokonferencjach, aby utrzymać kontakt ze współpracownikami.

Jeśli dostrzegasz u siebie objawy depresji, warto skonsultować się z psychologiem, ponieważ to problem, który może się nasilać i stawać się trudniejszy do kontrolowania. Możesz także pomóc sobie w walce z depresją, wprowadzając rutynę w swoim dniu.

Jeśli praca w domu stała się Twoją nową „normalnością”, być może odczuwasz zwiększone uczucie niepokoju i stresu. Oto kilka kroków, które możesz podjąć, gdy te uczucia się pojawią:

ubieraj się w pełny strój,
regularnie wstawaj od biurka,
wyjdź z domu na spacer,
praktykuj wirtualne lunche z kolegami lub przyjaciółmi,
ustal wyraźne miejsce pracy oddzielone od innych obszarów domu,
pozbądź się nieporządku wokół swojego biurka,
codziennie praktykuj 5 minut medytacji uważności – rano, po południu i przed zakończeniem dnia,
rozmawiaj z przyjaciółmi na tematy inne niż zawodowe.

Co możesz zrobić, jeśli czujesz się przygnębiony podczas pracy?

Kiedy zaczynają pojawiać się objawy depresji, takie jak uczucie przygnębienia i niepokoju, trudności z wykonaniem obowiązków zawodowych lub niemożność szczególnie dobrego radzenia sobie ze zwykłym stresem, dobrze jest porozmawiać o tym z kimś, komu ufasz. To może być partner życiowy, bliski krewny lub zaufany kolega z pracy. W trudnych chwilach warto rozważyć, czy źródłem objawów może być praca.

Jeżeli zauważasz związek pomiędzy objawami depresyjnymi a miejscem pracy, nie zwlekaj z podjęciem kroków w kierunku uzyskania pomocy. Jeśli masz podejrzenia, że może to być związane z wypaleniem zawodowym, pierwszym krokiem może być rozmowa ze swoim bezpośrednim przełożonym, który może Ci pomóc w identyfikowaniu ewentualnych zmian mających na celu złagodzenie objawów.

Praca od czasu do czasu podczas lunchu jest normalna, ale uczynienie tego rutyną jest szkodliwe. Rutynowe nieopuszczanie miejsca pracy przez cały dzień jest szkodliwe. Na dłuższą metę nie jest to korzystne ani dla Ciebie, ani dla Twojego pracodawcy.

Na co dzień możesz zastosować drobne, ale istotne środki, które pomogą Ci zachować pozytywne nastawienie za każdym razem, gdy wrócisz do biurka:

wyjdź na krótki spacer w porze lunchu,
rób regularne przerwy, aby rozprostować nogi,
jeśli pracujesz w domu, nie pracuj w swojej sypialni,
praktykuj techniki głębokiego oddychania, na przykład technikę 4-7-8,
naucz się mówić „nie” małym rzeczom, które generują zbędny stres w ciągu dnia,
obejrzyj zabawny film po pracy.

Depresja w pracy – główne czynniki ryzyka.

Wśród czynników ryzyka depresji w miejscu pracy można wyróżnić:

brak równowagi między wysiłkiem a nagrodą,
politykę panującą w miejscu pracy,
wysokie wymagania stawiane pracownikom,
niewielką swobodę w podejmowaniu decyzji,
lekceważące postępowanie ze strony przełożonych,
ograniczone wsparcie społeczne,
niewłaściwe oczekiwania wobec pracowników,
zbyt dużą ilość obowiązków w pracy.

Niewłaściwe dopasowanie do pracy może prowadzić do wzrostu kryzysu emocjonalnego i fizycznego, co może skutkować wypaleniem zawodowym. Do czynników ryzyka można zaliczyć również zbyt długie zmiany pracy trwające od 10 do 12 godzin lub dłużej oraz niestandardowe zmiany w porach dnia, które zakłócają rytm snu i rutynę.

Z przeprowadzonych badań wynika, że pracownicy, którzy pracują na zmiany, szczególnie kobiety, są bardziej narażone na ryzyko związane z pogorszeniem zdrowia psychicznego, w tym pogłębienia objawów depresji.

Jak leczy się depresję związaną z pracą?

Jak leczyć depresję?

Jeśli dostrzegasz związek między objawami depresji a miejscem pracy, nie odkładaj tego i poszukaj wsparcia. Rozmowa z bezpośrednim przełożonym lub szefem jest dobrym pierwszym krokiem, o ile czujesz, że mogą Ci pomóc i udzielić potrzebnego wsparcia. Czasami zmiana przydziału, lokalizacji w biurze lub firmie może pomóc w łagodzeniu objawów depresji.

Możesz także zwrócić się do działu kadr, aby dowiedzieć się, czy firma oferuje programy wsparcia dla pracowników. Takie programy są oparte na pomocy psychologicznej i oferują usługi związane ze zdrowiem psychicznym w przypadku problemów osobistych i zawodowych.

Powszechnie stosowane interwencje w obszarze zdrowia psychicznego w miejscu pracy, a konkretnie programy oparte na podejściu poznawczo-behawioralnym, zostały potwierdzone jako środek redukujący poziom objawów depresji wśród pracowników.

Ważne jest, aby stworzyć kulturę szerzenia świadomości i zmniejszania piętna związanego z zaburzeniami zdrowia psychicznego w miejscu pracy. W związku z tym, zachęca się osoby dotknięte różnymi zaburzeniami, aby w razie potrzeby swobodnie szukały pomocy, niewzruszone żadnymi uprzedzeniami.

Leczenie depresji często wymaga połączenia psychoterapii, farmakoterapii, a także wprowadzenia zmian w stylu życia. Wsparcie od specjalistów jest dostępne zarówno osobiście, jak i online.

Depresja w pracy – podsumowanie

Pamiętaj, że nie jesteś sam. Nawet jeśli zdaje się, że Twoi koledzy z pracy radzą sobie dobrze, nie bagatelizuj swoich własnych uczuć. Istnieje prawdopodobieństwo, że także oni mogą odczuwać to samo co Ty, jednak obawiają się wyrazić swoje uczucia.

Odczuwanie okresowych napadów stresu w pracy jest normalne, ale nie jest normalne radzenie sobie z długotrwałym stresem, który nigdy nie ustępuje, a tym bardziej z objawami depresji. Rozpoznanie sygnałów i objawów wypalenia zawodowego oraz depresji stanowi pierwszy krok w kierunku uzyskania pomocy.

Depresja to problem medyczny i często wymaga wsparcia psychiatry i psychoterapeuty.