Długotrwałe przeciążenie obowiązkami, nieustająca presja, a także monotonia i brak perspektywy rozwoju – to typowe przyczyny, dla których pojawia się wypalenie zawodowe. Jak pokazują badania, mierzy się z nim nawet 2/3 polskich pracowników – być może także w Twoim zespole. Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym? Co może na nowo „rozpalić iskrę” i dać motywację do działania? Podpowiadamy.

W artykule uzyskasz odpowiedzi na pytania:

• Czym jest wypalenie zawodowe?
• Co wpływa na wypalenie zawodowe?
• Kto jest narażony na wypalenie zawodowe?
• Jak rozpoznać wypalenie zawodowe?
• Jak pokonać wypalenie zawodowe?
• Wypalenie zawodowe – gdzie szukać pomocy?
• Wypalenie zawodowe – jak zapobiegać?

Czym jest wypalenie zawodowe?

---

Czym w ogóle jest wypalenie zawodowe? To niezwykle wielowymiarowe zjawisko, które u każdego pracownika może się objawiać nieco inaczej. Mimo to, z łatwością można wskazać typowe objawy tego syndromu. Jako pierwsza dowiodła tego amerykańska profesor psychologii, Christina Maslach. Przeprowadziła ona pogłębione badanie, w którym skoncentrowała się w nim na osobach pracujących w zawodach obciążonych stresem. Byli to zatrudnieni w branżach ochrony zdrowia, opieki społecznej czy służby penitencjarnej.

Jak się okazało, wielu z nich zmagało się z poczuciem wyraźnego spadku motywacji do wykonywania obowiązków zawodowych oraz z utratą pierwotnego entuzjazmu do pracy. Towarzyszyły temu również liczne objawy psychosomatyczne, które prowadziły do ogólnego pogorszenia stanu zdrowia oraz samopoczucia.

Prace Christiny Maslach oraz innych badaczy pozwoliły wypracować definicję wypalenia zawodowego stosowaną po dziś dzień. Najczęściej mówi się o zespole cech emocjonalnych i społecznych, które powstały w efekcie długotrwałego stresu w miejscu pracy oraz wyczerpania psychicznego i fizycznego wynikającego z pracy zawodowej.

Co świadczy o tym, że pracownika dotknęło wypalenie zawodowe?

---

Lista czynników, które mogą wskazywać na wypalenie zawodowe, jest długa. Kluczowe są trzy elementy pojawiające się w niemal każdym przypadku.

1. Wyczerpanie emocjonalne

To stan, w którym pracownik może odczuwać np.:

• ogólne zmęczenie;
• brak energii do podejmowania działań;
• brak radości życia;
• większą drażliwość i podatność na impulsywne reakcje.

Takie rozdrażnienie połączone z niekończącym się brakiem siły nierzadko pojawiają się wspólnie z objawami psychosomatycznymi. To na przykład różnego rodzaju dolegliwości bólowe, problemy ze snem, huśtawka nastrojów czy zespół jelita drażliwego.

2. ,,Depersonalizacja”

Przez depersonalizację należy rozumieć „emocjonalne odcięcie się od otoczenia”. Pracownik, który odczuwa wypalenie, przestaje budować podmiotowe relacje w środowisku zawodowym. Staje się obojętny na to, co dzieje w jego otoczeniu. Może się to przejawiać np.:

• cynizmem i negatywnymi reakcjami w kontaktach zawodowych;
• poczuciem braku sensu podejmowanych działań;
• ignorowaniem próśb o pomoc.

3. Brak zadowolenia z osiągnięć zawodowych

Wypalony pracownik ma często poczucie, że jego praca nie przekłada się na żadne sensowne rezultaty. Staje się mniej efektywny w działaniu –  jest mu coraz trudniej mierzyć się z codziennymi wyzwaniami. Czuje, że poniósł porażkę. To podnosi poziom stresu i frustracji, a w efekcie „koło się zamyka”.

U pracownika, który zmaga się z opisanymi powyżej symptomami, stan wypalenia zawodowego będzie się pogłębiać. W rezultacie taka osoba może wpaść nawet w stan depresyjny.

Jest jednak dobra wiadomość – ten czarny scenariusz wcale nie musi się ziścić. Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym? Wiele zależy od samego pracodawcy.

Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym? Pomoc pracodawcy.

---

Przyczyny wypalenia zawodowego bywają złożone. Część z nich „leży” po stronie samego pracownika – sprzyjają mu np. zbyt wygórowane wymagania wobec samego siebie i perfekcjonizm. Jednak ogromną rolę odgrywają warunki w środowisku pracy. Co może zrobić manager w firmie, aby zmniejszyć ryzyko utraty motywacji w zespole?

Kontrola nadgodzin pracowników

Zachowanie zdrowej równowagi między pracą a odpoczynkiem to fundament zadowolenia z życia zawodowego. Kiedy pracownik jest przeciążony, trudno mu utrzymać entuzjazm i motywację do działania. Dlatego warto przyjrzeć się godzinom pracy członków zespołu i „wychwycić” tych, którzy pracują na zbyt dużych obrotach. Więcej o work-life balance przeczytasz w artykule: Work-life balance pracowników – wskazówki dla pracodawcy.

Istotne jest określenie przyczyn takiego stanu rzeczy. Czy jest to wynik nadmiaru zadań, które ciążą na pracowniku? A może tego, że są one zbyt trudne i wymagają więcej czasu? Jeśli tak, warto znaleźć rozwiązania, które pozwolą zachować rozsądną liczbę godzin pracy i dadzą przestrzeń na „życie”. Być może konieczne będzie zaangażowanie do pracy nad projektem większej liczby osób? Może wystarczy przeanalizować z pracownikiem jego listę obowiązków – tak, aby wskazać te priorytetowe i odrzucić inne, mniej istotne dla efektów? Rozmowa może wiele zmienić.

Wsparcie pracownika w rozwoju zawodowym

Częstym powodem wypalenia jest monotonia wykonywanych obowiązków zawodowych połączona z brakiem perspektyw na rozwój i zdobywanie nowych umiejętności. To typowe zwłaszcza dla osób, które są już na wyższych stanowiskach i nauczyły się już „prawie wszystkiego”, co pozwala im wykonywać pracę.

Co może pomóc? Dobrym pomysłem mogą być szkolenia zawodowe lub powierzanie zróżnicowanych obowiązków – np. w ramach współpracy pomiędzy poszczególnymi działami firmy.

Zapewnienie pracownikom benefitów psychologicznych i zdrowotnych

Warto podjąć współpracę ze specjalistami z różnych obszarów związanych z „dobrostanem” pracowników. Być może członkom Twojego zespołu będzie potrzebne wsparcie:

• psychologa lub psychoterapeuty;
• coacha;
• fizjoterapeuty – np. z myślą o rozładowaniu napięcia i walce z dolegliwościami ze strony kręgosłupa.

Warto im je zapewnić np. jako dodatkowy benefit wynikający z zatrudnienia. Pomoc specjalistów z tych i podobnych zakresów może mieć zbawienny wpływ na zdrowie i samopoczucie członków zespołu.

Wysłanie pracownika na urlop

Dłuższy odpoczynek od wykonywania obowiązków zawodowych to nie tylko prawo, które przysługuje pracownikowi z uwagi na przepisy. Regeneracja przysłuży się też do „naładowania baterii” i odzyskania chęci do działania. Dlatego warto podejść do tematu urlopów tak elastycznie, jak to możliwe (w ramach realiów biznesowych działalności). Członkowie zespołu to docenią.

Tworząc odpowiednie środowisko pracy i zgrany zespół, można zniwelować wiele przyczyn wypalenia zawodowego. Warto się o to postarać – dzięki takim działaniom, w długofalowej perspektywie można tylko zyskać!

Jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym? Oto 10 skutecznych wskazówek.

Masz wrażenie, że Ty również zmagasz się z wypaleniem zawodowym? Poniżej znajdziesz 10 wskazówek, jak skutecznie walczyć z wypaleniem zawodowym i jak zapobiegać jego nawrotom.

1. Naucz się rozpoznawać objawy i spróbuj je skutecznie zwalczać

Zastanów się, jakie czynniki mogą u Ciebie powodować wypalenie i spróbuj podjąć kroki w celu ich eliminacji. Odpocznij, poznaj techniki radzenia sobie ze stresem. Jeśli nie jesteś w stanie poradzić sobie sam, poszukaj wsparcia.

2. Stawiaj swoje zdrowie psychiczne i fizyczne na pierwszym miejscu

Na bieżąco buduj swoją odporność, jeśli miałeś już styczność z wypaleniem zawodowym. Zadbaj o równowagę między życiem osobistym a zawodowym.

3. Znajdź czas dla siebie

Zrób w tym czasie to co powoli Ci się zrelaksować. Odłóż na bok pracę i obowiązki. Wycisz się, zrób to co sprawia Ci przyjemność. Idź na spacer, poczytaj książkę, spotkaj się z przyjaciółmi. 

4. Nie izoluj się od rodziny i przyjaciół

Mimo Twojej niechęci kontakt i rozmowa z najbliższymi to świetna metoda na zmniejszenie napięcia emocjonalnego. Zadbaj o jakość relacji i otaczaj się wartościowymi ludźmi.

5. Naucz się asertywności

Nie bój się powiedzieć nie, jeśli uważasz, że masz za dużo obowiązków. Przyjmując na siebie zbyt wiele, sprawisz, że będziesz odczuwał presję a Twoja frustracja będzie się nasilać. Naucz się również prosić o pomoc – deleguj zadania pracownikom. Zależy Ci przecież żeby dany projekt był wykonany jak najlepiej. 

6. Zastanów się nad swoją karierą

Przeanalizuj co w Twojej pracy sprawia Ci przyjemność, a co warto byłoby zmienić. Postaw na rozwój osobisty. Może warto zainwestować w szkolenia dla managerów? Jeśli czujesz się niepewnie zawsze możesz zwrócić się do specjalisty – coacha, który pomoże Ci obrać cel i udzieli wsparcia w dążeniu do niego.

7. Wyznacz sobie realne cele

Jeśli chcesz być perfekcyjny w tym co robisz, nawet mały błąd może być odbierany jako wielka porażka. Dążąc ciągle do doskonałości, będziesz narażony na ciągłą presję, stres i lęk przed niepowodzeniem. Nie bierz za dużo na siebie, wystrzegaj się nadmiernego perfekcjonizmu. Nie obawiaj się delegowania zadań pracownikom – więcej na ten temat znajdziesz w artykule 5 mitów skutecznego delegowania.

8. Zadbaj o odpoczynek

Znajdź w ciągu dnia czas na relaks, również w pracy postaraj się na chwilę ,,odciąć” od obowiązków. Zaplanuj dłuższy urlop, podładuj baterie, zregeneruj się i odpoczywaj tak jak lubisz. Odpowiednia dawka regularnego relaksu przyczynia się do zwiększenia naszej efektywności i większej satysfakcji z wykonywania pracy. 

9. Wprowadź zmiany w stylu życia

Zacznij uprawiać jakiś sport, zacznij zdrowo się odżywiać i przede wszystkim – dobrze się wyśpij! Pamiętaj, że kondycja fizyczna przekłada się na nasze samopoczucie i odwrotnie. Jeśli jesteśmy w złej formie psychicznej, częściej odczuwamy dolegliwości tj. ból głowy czy ból pleców. Tylko kompleksowe podejście do zdrowia przyniesie wymierne efekty.

10. Jeśli mimo zastosowania naszych porad, jak radzić sobie z wypaleniem zawodowym, stwierdzasz, że dalej jest coś nie tak, warto zgłosić się do psychologa bądź psychoterapeuty. Całkiem możliwe, że przyczyna Twojego złego samopoczucia leży gdzieś głębiej.

Nasze rady okazały się dla Ciebie wartościowe? Potrzebujesz naszej pomocy, aby lepiej wspierać swój zespół? Prześlij do nas poniższy formularz z wyborem oferty, a my niezwłocznie powrócimy z odpowiedzią.