Czy inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników się opłaca? Co mówią statystyki?
Czy warto inwestować w zdrowie psychiczne pracowników? Czy troska o dobrostan emocjonalny ma realny wpływ na wyniki biznesowe? Te pytania coraz częściej stawiane są przez pracodawców, którzy zdają sobie sprawę z rosnącego znaczenia zdrowia psychicznego w miejscu pracy. Według coraz większej liczby badań i analiz, odpowiedź brzmi: tak. Odpowiednia inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników może przynieść liczne korzyści, w tym zwiększoną produktywność, zmniejszoną absencję i poprawę ogólnych wyników firmy. Przyjrzyjmy się bliżej, dlaczego dbanie o dobrostan emocjonalny pracowników to nie tylko wyraz troski, ale również opłacalny krok dla każdego przedsiębiorstwa.
Pogorszenie kondycji psychicznej pracowników.
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania stanowiły podstawę dla 10 % zwolnień lekarskich w roku 2022, a jednocześnie były najczęstszym i najdłuższym powodem pobytu w szpitalu w przypadku mężczyzn – 309,4 tys. dni. Aż 81 % pracowników obawia się zgłosić swojemu szefowi potrzebę wsparcia w leczeniu zdrowia psychicznego.
Coraz bardziej staje się dla nas jasne, że problem zdrowia psychicznego nie wygląda zbyt dobrze. Dane Światowej Organizacji Zdrowia są zdumiewające – w ciągu najbliższych kilku lat zaburzenia psychiczne staną się jednym z głównych problemów zdrowotnych dotykających społeczeństwo. Wraz z rozwojem cywilizacji coraz więcej ludzi cierpi na choroby psychiczne. Mówi się, że co czwarty Polak cierpi na co najmniej jedno zaburzenie lub chorobę psychiczną. Ponad 300 milionów ludzi na całym świecie cierpi na depresję. To jest prawdziwy koszmar naszych czasów, który powoli zabija ludzi, atakuje jednocześnie wszystkie dziedziny życia.
Pandemia, rozwijający się kryzys gospodarczy, inflacja i wojna z pewnością nie służą zdrowiu psychicznemu Polaków – faktem jest, że zdrowie psychiczne się pogarsza. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że pandemia COVID-19 doprowadziła do 25% wzrostu depresji i zaburzeń lękowych. Wybuch konfliktu na Ukrainie wywołał powszechną panikę. Każdy pracownik martwi się o swoją sytuację rodzinną, finansową i zawodową. Nie pomaga też sytuacja gospodarcza – ceny rosną, inflacja rośnie. Nic dziwnego, że każdy zmaga się z nadmiernym stresem, który ostatecznie może doprowadzić do pogorszenia stanu psychicznego i wywoływać objawy somatyczne.
Pandemia COVID-19 niewątpliwie wpłynęła na pogorszenie komfortu psychicznego pracowników. Z raportu „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2020. Wpływ pandemii koronawirusa na polski rynek pracy” wynika, że aż 33% pracowników odczuwa niepokój i strach, a jedna trzecia twierdzi, że stres jest jednym z pięciu najważniejszych czynników bezpośrednio wpływających na wydajność ich pracy.
Obawy te dotyczą możliwości utraty pracy z powodu sytuacji finansowej pracodawcy, pogarszającego się stanu zdrowia lub sytuacji rodzinnej. Łączenie domowych obowiązków z pracą lub nauką zdalną dzieci również generuje dużo stresu. Ponadto 70% pracowników zapadło na różnego rodzaju choroby i schorzenia.
Ponadto pracownicy mogą mieć trudności z koncentracją, ogólnym spadkiem motywacji i zaangażowaniem. Pod silną presją pracownicy mogą tracić z oczu niuanse otrzymywanych komunikatów.
Polscy pracownicy za mało zarabiają i są przeciążeni pracą.
Prawie jedna trzecia (29%) respondentów w przeprowadzonym badaniu „Warunki pracy a zdrowie psychiczne Polaków w 2022 r.” przyznała, że pracuje w niepewnych warunkach, w tym również 38% najmłodszych uczestników badania.
W przypadku osób borykających się z problemami psychicznymi, prawie połowa z nich (45%) zgłosiła niepewne warunki pracy. Podobny odsetek badanych (44%) o obniżonym nastroju również wskazał na niepewne warunki, podczas gdy wśród osób martwiących się o przyszłość było to 42%.
Wśród respondentów, którzy nigdy nie mieli problemów ze zdrowiem psychicznym, 19% zgłosiło niepewne warunki pracy.
Jednak niepewność to nie jedyny problem, z którym borykają się pracownicy w Polsce. 38% respondentów przyznało, że warunki pracy są niesatysfakcjonujące, podczas gdy ponad połowa (54%) osób z problemami zdrowia psychicznego zgłosiła tę kwestię.
Niezadowolenie z warunków pracy zgłosiło również 47% badanych w wieku 26-39 lat, 43% w wieku 40-55 lat oraz 48% pracujących na pełen etat.
Niskie zarobki również stanowią powszechny problem wśród badanych. 67% ankietowanych stwierdziło, że zarabiają zbyt mało, aby zaspokoić swoje potrzeby. Zgadza się z tym również 73% kobiet i 60% mężczyzn, co może wynikać z istnienia luki płacowej.
Niskie zarobki korelują także z dobrostanem. 76% osób z problemami zdrowia psychicznego uważa, że zarabiają za mało, podobnie jak 76% osób z obniżonym nastrojem i 77% osób martwiących się o przyszłość.
Dodatkowo, 62% Polaków uważa, że ich praca jest niewłaściwie wynagradzana w porównaniu do wkładanego w nią wysiłku. Wśród osób z problemami psychicznymi taką opinię wyraża 75%, podobnie jak 73% osób z obniżonym nastrojem i 72% osób obawiających się o przyszłość.
Badani zostali również poproszeni o ocenę wpływu pracy na ich stan psychiczny. 40% respondentów odpowiedziało, że warunki pracy negatywnie wpływają na ich zdrowie psychiczne.
Wśród osób z problemami zdrowia psychicznego, 63% uważa, że praca ma na nich negatywny wpływ. Podobnie uważa 60% osób z obniżonym nastrojem i 56% osób martwiących się o przyszłość.
Inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników – benefity.
Cohen Veterans Network i The Mindy Report ujawniły kolejne niepokojące dane dotyczące zdrowia psychicznego pracowników. 81% stwierdziło, że boi się szukać wsparcia w obszarze profilaktyki zdrowia psychicznego, które dla 76% badanych jest tak samo ważne jak zdrowie fizyczne.
Niepokojące są również wyobrażenia o dostępności profesjonalnej pomocy – prawie połowa pracujących nie wie, gdzie udać się po opiekę psychologiczną i psychiatryczną. Jedna czwarta musiała ponad tydzień oczekiwać na odpowiednią opiekę w zakresie zdrowia psychicznego, a taka sama liczba musiała wybierać między codziennymi potrzebami, a opłaceniem opieki w zakresie zdrowia psychicznego.
Na tym tle pojawia się pytanie – jaka jest rola pracodawców, jeśli chodzi o wspieranie pracowników w obszarze zdrowia psychicznego? Pracownicy wzięli 23,8 milionów dni zwolnień lekarskich z powodu problemów ze zdrowiem psychicznym – to chyba najbardziej pobudza wyobraźnię pracodawców.
Jednak według cytowanych badań zapewnienie profesjonalnej opieki psychologicznej nie tylko chroni firmy przed absencją pracowników (51%), ale także zwiększa ich motywację i zaangażowanie. Aż 76% stwierdziło, że są zainteresowani korzyściami w obszarze dobrego samopoczucia, a 43% uważa, że zwiększy to efektywność i zaangażowanie pracowników. Pomoże również obniżyć rotację pracowników (60%) i zmniejszyć chęć szukania innej pracy, co deklaruje 81% badanych.
Firmy, w których średni wskaźnik absencji wynosi około 5%, wydają nawet od 3 – 4,5 tys. na pracownika rocznie.
Eksperci przewidują, że do 2030 roku depresja stanie się chorobą numer 1 na świecie. W tej chwili troska o zdrowie psychiczne pracowników powinna stać się priorytetem przedsiębiorstw.
Zdrowie psychiczne a statystyki ZUS.
ZUS informuje, że w 2022 roku wystawiono blisko 1,3 mln zwolnień lekarskich, co daje łącznie 23,8 mln dni absencji z powodu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Stanowią one 10 % wszystkich wystawionych zwolnień lekarskich. To mniejsza liczba niż w 2021 roku, kiedy wystawiono 1,34 mln takich zwolnień, co zaowocowało 25,2 mln dniami absencji chorobowej.
Najczęstszymi jednostkami chorobowymi powodującymi wystawianie zwolnień lekarskich z powodu zaburzeń psychicznych i zachowania są reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne. W 2021 roku wystawiono 457 tys. zwolnień lekarskich (8,5 mln dni absencji chorobowej), a w 2022 roku – 426,3 tys. zwolnień (7,7 mln dni absencji chorobowej).
Epizod depresyjny był przyczyną 243,7 tys. zwolnień lekarskich w 2021 roku (5 mln dni absencji chorobowej), natomiast w 2022 roku liczba ta wyniosła 233 tys. (4,7 mln dni nieobecności w pracy).
Zaburzenia lękowe spowodowały wystawienie 223,4 tys. zwolnień lekarskich w 2021 roku (4,4 mln dni absencji chorobowej), a w 2022 roku – 218,8 tys. zwolnień (4,2 mln dni nieobecności w pracy).
W roku 2022 najwięcej zaświadczeń lekarskich wystawiano w związku z różnymi jednostkami chorobowymi z grupy zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Epizod depresyjny stanowił 18,0% wszystkich zaświadczeń, zaburzenia depresyjne nawracające – 8,9%, inne zaburzenia lękowe – 16,9%, natomiast reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne stanowiły 32,9% wszystkich zwolnień lekarskich.
Najczęstszą przyczyną pobytu w szpitalu w przypadku mężczyzn były zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane użyciem alkoholu, w sumie 309,4 tys. dni.
W roku 2022 większość ograniczeń związanych z pandemią została zniesiona, co miało niezaprzeczalnie pozytywny wpływ na nasze zdrowie psychiczne, a w konsekwencji spowodowało spadek absencji chorobowej związanej z zaburzeniami psychicznymi i zaburzeniami zachowania. Prezes ZUS podkreśla, że zaburzenia psychiczne i zachowania nadal zajmują wysokie miejsce w rankingu chorób.
Koszty depresji, w tym koszty związane z pracą.
Według badania przeprowadzonego przez UCE Research i SYNO Poland – 72,8 proc. badanych stwierdziło, że doświadcza objawów depresji. Autorzy badania podają, że straty dla gospodarki związane z nieobecnością pracowników z powodu depresji wynoszą 325 mln zł rocznie. Autorzy badania uważają, że jest to niepokojąca wiadomość dla gospodarki i samych pracodawców, ponieważ przyczynia się to do niskiej produktywności i częstych nieobecności w pracy.
Z dostępnych danych wynika, że zwolnienia lekarskie osób z depresją są dłuższe niż w przypadku innych schorzeń, pomimo stosowania „nowoczesnych” terapii. Często zdarza się, że osoby te kończą swoją aktywność zawodową i przechodzą na rentę. Dodatkowo, obserwuje się, że im dłużej osoby z depresją pozostają na zwolnieniu lekarskim, tym trudniej jest im powrócić do pracy, a także częściej decydują się na opuszczenie rynku pracy i przekwalifikowanie na rentę.
Oprócz kosztów związanych z absencją pracowników z powodu depresji i wynikającymi z tego stratami, istnieją również koszty związane z niższą wydajnością zawodową osób z depresją, które są obecne w miejscu pracy. Osoby te często napotykają trudności w wykonywaniu zarówno zadań umysłowych, jak i fizycznych, a także mają trudności w relacjach międzyludzkich. Wykonanie zadań zawodowych w odpowiednim czasie stanowi dla nich wyzwanie. Ponadto, osoby te popełniają więcej błędów w pracy, a ich funkcjonowanie zawodowe może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa w miejscu pracy.
Czy inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników się opłaca?
Firmy, które decydują się na wprowadzenie programu profilaktyki zdrowia psychicznego, zgłaszają pięciokrotny zwrot z inwestycji lub 1800 USD rocznie przy inwestycji w wysokości 100 – 400 USD. Po wprowadzeniu przez jeden z amerykańskich szpitali programu zarządzania stresem liczba błędów w dawkowaniu leków zmniejszyła się o 50%, a formalne roszczenia pacjentów o 70%.
EDF w Wielkiej Brytanii oszczędza 228 000 funtów rocznie, zapewniając pracownikom wsparcie psychologiczne i szkoląc menedżerów w zakresie rozpoznawania oznak zaburzeń zdrowia psychicznego, jednocześnie zwiększając zadowolenie pracowników z 36% do 68%.
W raporcie przygotowanym przez Deloitte jest przedstawiony przykład kanadyjskiej firmy, która wdrożyła program ochrony zdrowia psychicznego pracowników i osiągnęła zwrot z inwestycji na poziomie 4,10 dolara kanadyjskiego. Wraz ze wzrostem wykorzystania programu o 190%, liczba krótkotrwałych, powtarzających się niedyspozycji związanych ze zdrowiem psychicznym zmniejszyła się o 50%, a liczba krótkotrwałych zwolnień zmniejszyła się o 20%. W przypadku tej firmy, dodatni ROI został zaobserwowany po trzech latach od wprowadzenia programu wspierającego zdrowie psychiczne pracowników.
Opracowanie Deloitte zauważa, że osiągnięcie dodatniego ROI może zająć trzy lub więcej lat. Programy opieki zdrowia psychicznego wprowadzone przez firmy nie przynoszą natychmiastowych korzyści – im dłużej trwają, tym większy jest zwrot z inwestycji. Analiza kanadyjskich firm, które wprowadziły politykę dbania o dobrostan psychiczny pracowników, wykazała, że mediana rocznego zwrotu z inwestycji w programy zdrowia psychicznego wyniosła 1,62 dolara kanadyjskiego. Program prowadzony przez trzy lub więcej lat osiągnął ROI na poziomie 2,18 dolara kanadyjskiego.
Zaburzeniom psychicznym w pracy można zapobiegać, a kiedy już się pojawią, dostępne są różne formy leczenia, które przywracają normalną wydajność pracy. Tylko około 2% przypadków tych zaburzeń jest na tyle poważnych, że prowadzą do wykluczenia z życia lub konieczności hospitalizacji. W pozostałych przypadkach możliwe jest zachowanie zdolności do wykonywania codziennych zadań po uzyskaniu odpowiedniej pomocy psychologicznej i/lub farmakologicznej. Odpowiednie wsparcie i pomoc mogą okazać się mniej kosztowne niż straty wynikające z obniżonej sprawności lub potrzeby rekrutacji, szkolenia i dostosowania nowego pracownika.
Inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników – dlaczego warto?
Warto zauważyć, że inwestycje w zdrowie psychiczne pracowników mogą wymagać czasu i zasobów, ale długoterminowe korzyści w postaci lepszych wyników biznesowych i satysfakcji pracowników zdecydowanie przewyższają te nakłady.
Pracownicy o dobrym zdrowiu psychicznym są bardziej skoncentrowani, kreatywni i produktywni. Poprawa ich samopoczucia i kondycji psychicznej przekłada się na lepszą jakość pracy, zwiększenie wydajności i osiąganie lepszych wyników.
Problemy psychiczne są jednym z głównych powodów absencji w pracy. Inwestowanie w zdrowie psychiczne pracowników może zmniejszyć liczbę dni chorobowego i niedyspozycji związanych ze zdrowiem psychicznym, co wiąże się z niższymi kosztami związanymi z nieobecnościami i koniecznością zastąpienia pracownika.
Programy dbające o zdrowie psychiczne pracowników mogą wpływać na stworzenie pozytywnej i wspierającej atmosfery w miejscu pracy. Lepsze relacje między pracownikami, większe zrozumienie i wzajemne wsparcie przyczyniają się do zwiększenia zaangażowania i satysfakcji zawodowej. Pracownicy, którzy odczuwają wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego, są bardziej skłonni pozostać w organizacji i angażować się w jej rozwój. Inwestycja w zdrowie psychiczne pracowników może przyczynić się do zatrzymania utalentowanych pracowników, co ograniczy koszty związane z rekrutacją i szkoleniem nowej kadry.
Organizacje, które troszczą się o zdrowie psychiczne pracowników, budują pozytywny wizerunek i reputację jako pracodawcy dbającego o dobrostan swojego zespołu. To przyciąga nowych pracowników i buduje pozytywne relacje z klientami oraz kształtuje pozytywne opinie o miejscu pracy.
Źródło:
- Deloitte, Global 2022 Gen Z & Millennial Survey, czerwiec 2022.
- Deloitte Insights, The ROI in workplace mental health programs: Good for people, good for business. A blueprint for workplace mental health programs, listopad 2019.
- Raport ZUS “Absencja chorobowa w 2021 r.”.
- Raport ZUS “Absencja chorobowa w 2022 r.”.
- Dane za: Hilton M. „Assesing the financial return on investment of good management strategise and the WORC project”, 2005; Wang i in. „Telephone screening, outreach and care management for depressed workers and impact on clinical and work productivity outcomes”, 2007.
- Za: „Business in the community”, 2009.
- https://uce-pl.com/news/polacy-na-krawedzi-depresji-ponad-60-proc-realnie-odczuwa-jej-symptomy.
Już teraz zapewnij swoim pracownikom i ich rodzinom dostęp do opieki psychologicznej i zdrowotnej. Sprawdź naszą ofertę benefitów, którą oferujemy w ramach programu EAP. Jeśli jesteś zainteresowany wsparciem Twojego zespołu, skontaktuj się z nami za pomocą poniższego formularza.
