Jak rozpoznać depresję u pracownika?

Spadek zaangażowania, częste absencje, izolacja od zespołu – to objawy, które mogą wskazywać na depresję. Choroby i zaburzenia psychiczne w miejscu pracy często pozostają niezauważone, co utrudnia odpowiednie wsparcie. Jak rozpoznać depresję u pracownika i właściwie zareagować, nie naruszając jego prywatności? Sprawdź, na co zwrócić uwagę i jakie działania podjąć.

Zdrowie psychiczne jest integralnym aspektem naszego ogólnego samopoczucia, choć często nie poświęca mu się należytej uwagi, a osoby zmagające się z problemami psychicznymi spotykają się z niezrozumieniem. Szczególnie rozpowszechniona jest depresja, która dotyka ogromną liczbę osób na świecie, a jej konsekwencje są znacznie bardziej złożone niż tylko obniżony nastrój. Stan psychiczny członków zespołu ma bezpośrednie przełożenie na funkcjonowanie całej organizacji. Przemęczenie i przeciążenie obowiązkami często prowadzi do rozwoju zaburzeń nastroju, lęku oraz trudności w koncentracji.

Pogłębienie wiedzy na temat symptomów depresji oraz możliwych form wsparcia pozwala skuteczniej pomagać pracownikom i jednocześnie optymalizować działanie firmy.

Jak rozpoznać depresję u pracownika – najczęściej występujące objawy

Objawy depresji mogą mieć charakter behawioralny, psychologiczny i fizyczny, a także współwystępować z objawami lękowymi. Wiele osób zmagających się z lękiem doświadcza również depresji, jednak jej oznaki nie zawsze są oczywiste. Mogą przejawiać się w różny sposób, przez co łatwo je przeoczyć lub błędnie zinterpretować.

Poniżej przedstawiamy najczęstsze symptomy depresji, które mogą pojawić się u pracownika:

Chroniczne zmęczenie i brak energii

Problemy ze snem są częstym objawem depresji – mogą obejmować trudności z zasypianiem, częste budzenie się w nocy lub nadmierną senność. Nawet jeśli pracownik przesypia odpowiednią liczbę godzin, może nadal odczuwać zmęczenie i brak energii. Chociaż te objawy nie są bezpośrednio widoczne w miejscu pracy, ich skutkiem często jest spadek efektywności i motywacji.

Częste spóźnienia

Osoby zmagające się z depresją mogą czuć się przytłoczone codziennymi obowiązkami. Zadania, które wcześniej sprawiały im radość, zaczynają wydawać się męczące i wymagające ogromnego wysiłku. W efekcie depresja często prowadzi do częstych spóźnień i trudności w dotrzymywaniu harmonogramu.

Jak rozpoznać depresję u pracownika - depresja w pracy

Problemy z koncentracją i pamięcią

Trudności z utrzymaniem uwagi, zapamiętywaniem informacji czy podejmowaniem decyzji to jedne z typowych objawów depresji. W środowisku pracy może to być mylnie postrzegane jako brak zaangażowania lub zainteresowania. Problemy z koncentracją wpływają na spadek produktywności, co może prowadzić do niedotrzymywania terminów i obniżonej jakości wykonywanej pracy.

Spadek motywacji i zaangażowania

Zaangażowanie pracowników jest kluczowym czynnikiem wpływającym na sukces firmy. Osoby cierpiące na depresję często tracą zainteresowanie nawet tymi zadaniami, które wcześniej sprawiały im przyjemność. Mogą unikać udziału w spotkaniach, projektach zespołowych czy realizacji celów firmy.

Zmiany w zachowaniu i emocjonalna izolacja

Osoby z depresją rzadko otwarcie mówią o swoich problemach emocjonalnych. Pracownik może stać się bardziej drażliwy, cyniczny wobec obowiązków zawodowych lub ograniczyć swoją aktywność w rozmowach i spotkaniach. Takie zmiany mogą być szczególnie zauważalne, jeśli wcześniej dana osoba była otwarta i komunikatywna.

Problemy z dotrzymywaniem terminów

Depresja wpływa na zdolność do skupienia się i podejmowania decyzji, co może prowadzić do trudności w organizacji pracy. Pracownik może mieć problem z zarządzaniem czasem i realizacją powierzonych zadań.

Częstsze nieobecności

Depresja to coś więcej niż tylko gorszy nastrój – często wpływa na codzienne funkcjonowanie. Oprócz braku energii i motywacji, osoby zmagające się z depresją mogą doświadczać objawów fizycznych, takich jak bóle głowy, napięcie mięśniowe czy problemy żołądkowe. W efekcie częściej zgłaszają zwolnienia lekarskie i opuszczają dni pracy.

Sięganie po substancje psychoaktywne

Depresja jest chorobą, którą można skutecznie leczyć, jednak wielu pracowników nie szuka pomocy z obawy przed stygmatyzacją, trudnościami w dostępie do terapii lub niepewnością co do stabilności zatrudnienia. W rezultacie niektóre osoby próbują łagodzić swoje objawy za pomocą alkoholu lub innych substancji. Zależność ta działa w obie strony: osoby z depresją częściej sięgają po alkohol, a osoby nadużywające alkoholu częściej doświadczają stanów depresyjnych.

Jak rozpoznać depresję u pracownika zdalnego?

Chociaż praca zdalna ma wiele zalet, mogą być również wady, w tym brak równowagi między pracą a życiem prywatnym, długie godziny pracy, obowiązki domowe, izolacja od przebywania w pobliżu współpracowników itp. Według badania ResumeBuilder.com, około 25% pracowników zdalnych zgłosiło pogorszenie swoich umiejętności społecznych, a prawie 20% odnotowało spadek zdrowia psychicznego, przypisując to brakowi kontaktów społecznych i zwiększonej izolacji.

Rozpoznanie depresji u pracowników zdalnych może być trudniejsze niż w przypadku osób pracujących stacjonarnie, ponieważ brak bezpośredniego kontaktu utrudnia zauważenie subtelnych zmian w zachowaniu. Istnieją jednak pewne sygnały, które mogą wskazywać na pogorszenie zdrowia psychicznego:

Zmniejszona aktywność i zaangażowanie – pracownik rzadziej uczestniczy w spotkaniach online, unika rozmów lub odpowiada zdawkowo.
Opóźnienia i spadek produktywności – trudności w dotrzymywaniu terminów, brak inicjatywy i obniżona jakość pracy mogą być oznaką zmęczenia i problemów emocjonalnych.
Częstsze nieobecności – nagłe zgłaszanie zwolnień lekarskich, częste odwoływanie spotkań lub brak odpowiedzi na wiadomości przez dłuższy czas.
Zmiany w komunikacji – pracownik staje się bardziej drażliwy lub przeciwnie – wycofany i małomówny.
Zaniedbywanie obowiązków – jeśli wcześniej sumienna osoba zaczyna zapominać o zadaniach i ignoruje prośby, może to być oznaką wypalenia zawodowego lub depresji.

Znaczenie i korzyści przeciwdziałania depresji w miejscu pracy

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), każdego roku na całym świecie traconych jest 12 miliardów dni roboczych z powodu depresji i lęku, co generuje straty rzędu 1 biliona dolarów rocznie – głównie z powodu obniżonej produktywności. Mimo że istnieją skuteczne metody leczenia zaburzeń psychicznych, ponad 75% osób w krajach o niskich i średnich dochodach nie otrzymuje odpowiedniego wsparcia. Główne przeszkody to ograniczony dostęp do zasobów, niedobór wykwalifikowanych specjalistów oraz społeczne piętno związane z problemami zdrowia psychicznego.

Pracodawcy mogą odegrać kluczową rolę w eliminowaniu tych barier, oferując świadczenia związane ze zdrowiem psychicznym oraz tworząc bardziej wspierające środowisko pracy. Wprowadzenie takich rozwiązań pomaga nie tylko w poprawie samopoczucia pracowników, ale także minimalizuje straty wynikające ze spadku efektywności i absencji.

Co więcej, inwestowanie w zdrowie psychiczne zwiększa retencję pracowników. Aż 73% pracowników i 81% menedżerów przyznało, że chętniej pozostaliby w firmie, która zapewnia wysokiej jakości wsparcie psychologiczne. Oferowanie dostępu do takich zasobów staje się więc nie tylko etycznym wyborem, ale także strategią sprzyjającą długoterminowemu sukcesowi organizacji.

Jak wspierać pracownika z depresją?

Aby skutecznie wspierać pracowników doświadczających depresji, organizacje muszą przyjąć holistyczne podejście, które łączy edukację na temat zdrowia psychicznego, dostęp do odpowiednich zasobów oraz wdrożenie praktycznych rozwiązań dostosowanych do potrzeb zespołu. Kluczowe jest stworzenie środowiska pracy, w którym pracownicy czują się bezpiecznie, mogą otwarcie mówić o swoich trudnościach i mają dostęp do pomocy.

Zapewnienie realnego wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego

Same świadczenia związane ze zdrowiem psychicznym nie przyniosą efektów, jeśli pracownicy nie będą z nich korzystać. Wiele osób nie sięga po dostępne formy pomocy z różnych powodów – może to wynikać z braku świadomości, obaw przed stygmatyzacją, ograniczonego dostępu do specjalistów czy braku elastyczności w korzystaniu z usług.

Aby zwiększyć skuteczność programów wsparcia, pracodawcy powinni:

Zapewnić różnorodne formy opieki (np. indywidualne konsultacje, dostęp do terapii online).
Umożliwić elastyczny dostęp do pomocy, aby pracownicy mogli korzystać z niej w dogodnym dla siebie czasie.
Wspierać kulturę otwartości, w której rozmowy o zdrowiu psychicznym są normalizowane, a nie postrzegane jako słabość.

Zróżnicowane programy wsparcia

Każdy pracownik ma inne potrzeby i doświadczenia, dlatego wsparcie powinno uwzględniać różne modalności opieki oraz dostosowanie do kontekstu kulturowego. Niektóre osoby skorzystają z klasycznej terapii, inne będą preferowały coaching, medytację, aktywność fizyczną czy warsztaty z zarządzania stresem.

Organizacje mogą zwiększyć efektywność swoich działań, oferując:

Programy odnowy biologicznej – np. dni zdrowia psychicznego, aktywności relaksacyjne.
Wsparcie skoncentrowane na kulturze organizacyjnej – uwzględniające potrzeby różnych grup pracowników.
Dostęp do specjalistów – np. konsultacje psychologiczne, platforma wellbeingowa.

Budowanie świadomego środowiska pracy

Jednym z kluczowych elementów skutecznego wsparcia pracowników z depresją jest zwiększanie świadomości w całej organizacji. To nie tylko kwestia zapewnienia benefitów, ale także edukowania kadry zarządzającej oraz zespołów o tym, jak rozpoznawać i reagować na problemy psychiczne. Dział HR powinien identyfikować czynniki zwiększające stres w organizacji, takie jak nadmierne obciążenie pracą, brak elastyczności czy toksyczna kultura pracy. Przeprowadzanie regularnych ankiet i rozmów ewaluacyjnych może pomóc w wykrywaniu problemów na wczesnym etapie.

Działania, które mogą pomóc:

Szkolenia dla liderów – jak wspierać pracowników bez naruszania ich prywatności.
Anonimowe ankiety – monitorowanie nastrojów i potrzeb zespołu.
Otwarte rozmowy o zdrowiu psychicznym – webinary, kampanie informacyjne, spotkania z ekspertami.

Wsparcie działu HR w zakresie pomocy pracownikom z depresją i powiązanymi schorzeniami

Wspieranie zdrowia psychicznego pracowników powinno być priorytetem dla działów HR, zwłaszcza w kontekście depresji i wypalenia zawodowego, które coraz częściej dotykają pracowników na różnych szczeblach organizacji. Wypalenie zawodowe jest uznawane za stan, który wynika z przeciążenia obowiązkami i niedostatecznego wsparcia, a jego skutki mogą prowadzić do poważnych problemów emocjonalnych, w tym depresji.

Elastyczny harmonogram pracy

W ostatnich latach pojęcie elastycznego harmonogramu pracy często kojarzone jest z pracą zdalną. Jednak możliwość dostosowania godzin pracy można wdrożyć na wiele różnych sposobów, niezależnie od modelu pracy.

Na przykład osoby zmagające się z depresją często doświadczają problemów ze snem, co może wpływać na ich poranne funkcjonowanie. Elastyczne godziny pracy pozwalają takim pracownikom zaczynać dzień nieco później, jednocześnie pozostając do dyspozycji w kluczowych godzinach pracy.

Dlaczego to ważne?

Elastyczny harmonogram może poprawić samopoczucie pracowników.
Daje większą kontrolę nad własnym czasem, co obniża stres.
Zwiększa zaangażowanie i efektywność pracy.

Jak rozmawiać z osobą wykazującą oznaki depresji?

Rozmowa z osobą, która może zmagać się z depresją, wymaga delikatności, empatii i zrozumienia. Niezbędne jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni, w której pracownik poczuje, że może otwarcie wyrazić swoje uczucia, nie obawiając się oceny.

Zapewnij dyskrecję i szanuj prywatność

Jeśli to Ty inicjujesz rozmowę, upewnij się, że odbywa się ona w prywatnym miejscu, gdzie pracownik nie będzie czuł się skrępowany. Nie naciskaj na ujawnianie szczegółów osobistych – nie każdy jest gotów na rozmowę o swoich trudnościach. Zamiast pytać bezpośrednio o depresję, skoncentruj się na tym, co zaobserwowałeś, np.:„Zauważyłem, że ostatnio masz trudności z ukończeniem zadań na czas. Zazwyczaj świetnie sobie z tym radzisz, dlatego się martwię. Czy chciałbyś porozmawiać o tym, co się dzieje?”

Okaż empatię i wsparcie

Nie próbuj „naprawiać” sytuacji ani nie dawaj rad w stylu: „Po prostu postaraj się myśleć pozytywnie”. Zamiast tego aktywnie słuchaj – daj przestrzeń, dopytuj o uczucia i potrzeby, pokazuj, że naprawdę Ci zależy.

Możesz powiedzieć: „Widzę, że to dla Ciebie trudny czas. Chcę, żebyś wiedział, że jesteś ceniony i że jestem tu, jeśli będziesz chciał porozmawiać.”

Zaproponuj dostępne formy wsparcia

Jeśli Twoja firma oferuje Program EAP, poinformuj o dostępnych zasobach – podaj numer kontaktowy lub materiały informacyjne. W sytuacjach bardziej wymagających warto, aby przełożeni lub dział HR skonsultowali się z dostawcą usług w celu znalezienia najlepszego rozwiązania dla pracownika. Jeśli organizacja nie oferuje EAP, możesz zachęcić do skorzystania z dostępnych alternatyw:

Kontakt z lekarzem rodzinnym, który może udzielić wskazówek dotyczących dalszego leczenia.
Sprawdzenie, czy pakiet opieki zdrowotnej obejmuje wsparcie psychologiczne.
Wskazanie organizacji pozarządowych i infolinii wsparcia w zakresie zdrowia psychicznego.

Daj przestrzeń, ale pozostań otwarty na dalszą rozmowę

Nie zmuszaj pracownika do natychmiastowego działania – niektóre osoby potrzebują czasu, aby podjąć decyzję o szukaniu pomocy. Upewnij się, że wiedzą, iż mogą wrócić do rozmowy w dogodnym dla siebie momencie.

Możesz powiedzieć: „Nie musisz odpowiadać od razu, ale jeśli będziesz potrzebował porozmawiać lub znaleźć pomoc, zawsze możesz na mnie liczyć.”

Podejście do osoby wykazującej oznaki depresji wymaga taktu i otwartości. Czasem samo wysłuchanie i okazanie troski może zrobić ogromną różnicę. Ważne jest, aby pracownik wiedział, że nie jest sam i że w miejscu pracy może znaleźć wsparcie – zarówno emocjonalne, jak i praktyczne.

Przeczytaj także:
Wellbeing w pracy – czym jest i jak go wdrożyć?
Jak być optymistą, gdy wszystko idzie nie tak
Empatia w pracy – dlaczego jest ważna i jak ją okazywać

Pomaganie pracownikom pomaga Twojej firmie

Z depresją zmaga się około 280 milionów osób na całym świecie, dlatego tak istotne jest, aby organizacje dostrzegały rolę wsparcia zdrowia psychicznego w miejscu pracy. Sposób, w jaki pracodawcy podchodzą do tego zagadnienia, może mieć ogromny wpływ – środowisko pracy może zarówno pogłębiać objawy depresji, jak i wspierać dobrostan psychiczny pracowników.

Zapewnienie podstawowych świadczeń zdrowotnych, dostępu do wsparcia psychologicznego oraz tworzenie sprzyjających warunków pracy to kluczowe elementy pomagające osobom zmagającym się z depresją.

Chcesz dowiedzieć się, jak skutecznie wspierać pracowników? Umów się na prezentację i sprawdź, jak Mental Benefits może pomóc Twojej firmie w budowaniu bardziej świadomego i wspierającego środowiska pracy.